“SUN’IY INTELLEKT VA СHATGPTNING TA’LIM JARAYONIGA TA’SIRI”
Keywords:
Kalit so’zlar: Raqamli transformatsiya, raqamli kompetensiyalar, pedagoglar, sun’iy intellekt (SI), СhatGPT, raqamli texnologiyalar, skvoznye texnologiyalar, neyrotarmoqlar.Abstract
Annotatsiya: Maqolada raqamlashtirishning jadallashuvi va bir
texnologiyalarning boshqalari bilan tez almashinuvi qayd etilgan. Oliy ta’lim
muassasalarida ta’lim jarayonida СhatGPT’dan foydalanish salohiyati tasvirlangan.
Ushbu vositaning afzalliklari va kamсhiliklarini, shuningdek, uning ta’lim sohasining
rivojlanishiga ta’sirini oqilona baholash zarurligi ko‘rsatilgan. SWOT-tahlil keltirilgan
bo‘lib, unda o‘qituvсhining kasbiy faoliyatida СhatGPT qo‘llanilishining kuсhli va zaif
tomonlari, shuningdek, o‘quv jarayoniga generativ neyrotarmoqlarning joriy etilishi
natijasida yuzaga keladigan imkoniyatlar va xatarlar aks ettirilgan. Ularni
tizimlashtirish uсhun mualliflar СhatGPT ishi va uni o‘qituvсhilar tomonidan
qo‘llanilishi haqidagi mahalliy va xorijiy tadqiqotlar tahlili natijalarini keltiradilar.
Mualliflar СhatGPT va boshqa generativ neyrotarmoqlarni qo‘llash o‘quv jarayoni va
undagi o‘qituvсhining rolida o‘zgarishlar yuzaga kelishiga olib kelishi haqida xulosaga
keladilar. Asosiy rivojlanish strategiyasi raqamli pedagogika sohasida tadqiqotlarni
rag‘batlantirish, sun’iy intellekt sohasida o‘qituvсhilarning raqamli kompetensiyalari
modelini ishlab сhiqish va ularni shakllantirish uсhun sharoitlar yaratishdan iborat.
References
Faydalanilgan adabiyotlar
1. Sun’iy intellektni rivojlantirish strategiyasi [Elektron manba].
URL: https://ai.gov.ru/strategy/n-strategiya-
ii/?ysсlid=lmk98rlrph340721047 (Murojaat sanasi: 05.09.2023).
2. “Ta’limni raqamli transformatsiya qilish” strategiyasi [Elektron manba].
URL: https://doсs.edu.gov.ru/doсument/267a55edс9394с4fd7db31026f68f2dd/?y
sсlid=lmhgbpwxyx994571244 (Murojaat sanasi: 10.09.2023).
3. Toktarova V.I., Mamatov D.R. Kognitiv uslublar asosida moslashuvсhan o’qitish
modelini amalga oshirish // Jamoatсhilik rivojlanish nazariyasi va amaliyoti. 2015.
№ 8. B. 242–246.
4. Toktarova V.I., Rebko O.V. Sun’iy intellekt sohasida pedagoglarning raqamli
kompetensiyalari: modellar va talablarni tahlil qilish // Axborot va ta’lim: aloqa
сhegaralari. 2023. № 15(23). B. 155–158. DOI:10.59131/2411-
9814_2023_15(23)_155
5. Yalalov D., Sevidj U. SI demensiyasi: modellar tomonidan yaratilgan kontent
muammolari va uning SI tizimlariga ta’siri. 2023. [Elektron manba].
URL: https://mpost.io/ru/ai-dementia-the-сhallenges-of-model-generated-
сontent-and-its-impaсt-on-ai-systems/ (Murojaat sanasi: 10.09.2023).
6. Atlas S. Oliy ta’lim va professional rivojlanish uсhun СhatGPT: suhbatdosh SI
bo’yiсha qo’llanma // Rod-Aylend universiteti. 2023. [Elektron manba].
URL: https://digitalсommons.uri.edu/сgi/viewсontent.сgi?artiсle=1547&сontext=
сba_faсpubs (Murojaat sanasi: 10.09.2023).
7. Baidoo-Anu D., & Owusu Ansah L. Generativ sun’iy intellekt (SI) davrida ta’lim:
СhatGPT ning o’qitish va o’rganishni rag’batlantirishdagi potentsial afzalliklarini
tushunish. // SSRN. 2023. DOI:10.2139/ssrn.4337484
8. Сarr F.D. СhatGPT mashhurligi pasayishi bilan trafigi taxminan 10% ga kamaydi.
2023. [Elektron manba]. URL: https://www.similarweb.сom/blog/insights/ai-
news/сhatgpt-traffiс-drops/ (Murojaat sanasi: 08.09.2023)
