BOLALIKDA OLINGAN PSIXIK TRAVMALAR VA ULARNING VOYAGA YETGANLIKDAGI TAʼSIRI
Keywords:
Kalit so‘zlar: bolalikdagi ruhiy travma, psixologik salomatlik, travmaning uzoq muddatli ta’siri, voyaga yetganlikdagi psixik holat, Adverse Childhood Experiences (ACEs), shaxsiy rivojlanishga ta’sir, bolalikdagi zo‘ravonlik, emotsional beqarorlik, psixik travma oqibatlari, voyaga yetgan davrdagi ruhiy buzilishlar.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada bolalik davrida yuzaga kelgan psixik
travmalarning shaxs rivojiga va voyaga yetganlikdagi psixologik holatga ta’siri
o‘rganiladi. Psixologik tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bolalikda olingan ruhiy
jarohatlar – jumladan, zo‘ravonlik, e’tiborsizlik, ajralish, psixologik bosim yoki
travmatik voqealarga guvoh bo‘lish – insonning emotsional barqarorligi, o‘ziga
bo‘lgan ishonchi, ijtimoiy munosabatlari va ruhiy salomatligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Maqolada, shuningdek, travma kechirgan bolalarning voyaga yetganida depressiya,
tashvish buzilishi, PTSD (travmadan keyingi stress buzilishi), shaxslararo
munosabatlarda qiyinchiliklar va destruktiv xulq-atvorlar kabi oqibatlarga duch kelishi
haqida ilmiy manbalarga asoslangan tahlil beriladi. Tadqiqotlar ACEs (Adverse
Childhood Experiences) indeksiga tayangan holda yuritilgan. Ushbu maqola
bolalikdagi psixik travmalarni erta aniqlash, profilaktika qilish va ularning oqibatlarini
yumshatish bo‘yicha amaliy tavsiyalarni ham o‘z ichiga oladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Nishanova Z., Alimova G. Bolalar psixologiyasi va uni o‘qitish metodikasi.
2. Nashriyot: O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg‘armasi Nashr yili:
2006. Manzil: Toshkent.
3. Velilvayeva A. S., Hayatov R. B., Alkarov R. B.Bolalar psixiatriyasi. Samarqand
Davlat tibbiyot universiteti nashriyoti 2024 Samarqand
4. Ismoilova N. Ijtimoiy psixologiya. O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati
nashriyoti. 2013-yil. Toshkent
