XALQARO GUMANITAR HUQUQNING ASOSIY TAMOYILLARI
Keywords:
Kalit so’zlar: xalqaro gumanitar huquq,xalqaro inson huquqlari huquqi, inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi, ekstraterritorial, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt,Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, inson huquqlarini hurmat qilish, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va gumanitar xarakter.Abstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada- Xalqaro gumanitar huquq (XGH) — bu qurolli mojarolar (urushlar) vaqtida insonlarni himoya qilish va jangovar harakatlarni cheklashga qaratilgan xalqaro huquq tarmog‘idir. XGH mojaroda ishtirok etayotgan tomonlarning harbiy amaliyotlari chegaralarini belgilab, ayniqsa tinch aholini, harbiy harakatda ishtirok etmayotgan shaxslarni va asirga olinganlarni himoya qilishga yo‘naltirilgan.Ushbu huquqiy sohaga oid asosiy hujjatlar — Ceneva konvensiyalari (1949) va ularning Qo‘shimcha protokollari (1977, 2005) hisoblanadi. XGH harbiy mojarolarni qonuniylashtirish emas, balki mavjud urushlar oqibatlarini insoniyat nuqtai nazaridan iloj boricha insonparvar shaklda cheklash maqsadini ko‘zlaydi.Mazkur maqolada Xalqaro gumanitar huquqning asosiy tamoyillari, ularning mazmuni, amaliy qo‘llanilishi va zamonaviy qurolli mojarolardagi ahamiyati tahlil qilinadi.
References
1. 1949-yilgi Jeneva konvensiyalari va ularning 1977 va 2005-yillardagi qo‘shimcha protokollari.
2. Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi, Birlashgan Millatlar Tashkiloti, 1948-yil.
3. Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, BMT, 1966-yil.
4. Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, BMT, 1966-yil.
5. Babel, J.J. “Insoniyat tarixi va urushlar statistikasi.” – Jeneva: 1995.
6. Dyunan, A. “Solferino xotiralari”, Qizil Xochning asosiy tarixiy manbasi sifatida.
7. Xalqaro Qizil Xoch Qo‘mitasi (ICRC) hisobotlari va rasmiy tahlillari, 2000–2020-yillar.
8. Golland, T. va Fisher, D. “Xalqaro gumanitar huquqning asoslari”, Oksford universiteti nashriyoti, 2016.
9. A.V. Naumov. “Xalqaro huquq”, Moskva, 2020.
10. Karimov A.“Xalqaro huquq asoslari”, Toshkent, 2021.
11. BMT Nizomi (Ustavi), 1945-yil – xalqaro tinchlik va xavfsizlik asosiy printsiplari.
12. Xalqaro jinoyat sudi (ICC) Nizomi, Rim statuti, 1998-yil.
