O‘ZBEKISTON FUQAROLIK VA IQTISODIY PROTSESSUAL HUQUQIDA SUD ISHLARINI YURITISH PRINSIPLARI: QONUNCHILIK VA AMALIYOT TAHLILI
Keywords:
Kalit so‘zlar: fuqarolik protsessi, iqtisodiy protsess, protsessual prinsiplar, odil sudlov, sudyalarning mustaqilligi, taraflar tortishuvi, oshkoralik, sud amaliyoti, qonunchilik tahliliAbstract
Annotatsiya: Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasining fuqarolik va
iqtisodiy protsessual huquqiy tizimida belgilangan sud ishlarini yuritish prinsiplari va
ularning qo‘llanilishi tahlil etiladi. Fuqarolik protsessual kodeksi (FPK) va Iqtisodiy
protsessual kodeks (IPK)da mustahkamlangan asosiy protsessual prinsiplarga alohida
to‘xtalib, har bir prinsipning mazmun-mohiyati va qonunchilikdagi ifodasi yoritilgan.
Shu bilan birga, ushbu prinsiplarning sud amaliyotidagi qo‘llanilishi, duch
kelinayotgan muammolar misollar bilan tahlil qilingan. Qonunchilik normalariga
havolalar orqali amaldagi tartib o‘rganilib, prinsiplardan chetga chiqish holatlari va
ularni keltirib chiqarayotgan sabablar ko‘rsatib o‘tilgan. Maqola yakunida protsessual
prinsiplarga rioya etilishini takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar berilgan.
Statistik ma’lumotlar sud ishlarining hajmi va ularning ko‘rib chiqilish natijalarini
yoritish uchun keltirilgan. Maqola ilmiy-uslubiy talablarga muvofiq holda, ilmiy
maqola shaklida yozilgan.
References
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1. O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksi (22.01.2018 y. qabul
qilingan, oxirgi o‘zgartirishlar kiritilgan). lex.uz
2. O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy protsessual kodeksi (24.01.2018 y. qabul
qilingan). lex.uz
3. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – (2023-y. tahrirda sud hokimiyati
mustaqilligi va odil sudlovga oid moddalar);– T.: “O‘zbekiston”, 2023.
4. “Sudlar to‘g‘risida” O‘zbekiston Respublikasi Qonuni (yangi tahriri – 28.07.2021
y.). lex.uz
5. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi. – T.: “Adolat”, 2022.
6. O‘zbekiston Respublikasi MJTK (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks).
lex.uz
7. Oliy sud Plenumining 2018-yil 24-avgustdagi 26-sonli qarori “Fuqarolik ishlarini
sud muhokamasiga tayyorlash to‘g‘risida”. lex.uz
8. Oliy Sud Plenumining 2019-yil 24-maydagi 13-sonli qarori “Birinchi instansiya
sudi tomonidan iqtisodiy protsessual qonun normalarini qo‘llashning ayrim
masalalari to‘g‘risida”.– Sud.uz saytidagi e’lon qilingan Plenum qarori.
9. “Sudlar faoliyati bo‘yicha statistik ko‘rsatkichlar – 2023 yil”. O‘zbekiston
Respublikasi Oliy sudi axborot xizmati.
10. Aniq.uz yangiliklar sayti. “Sudlar 2023 yilda 63 625 ta nikohdan ajratish bo‘yicha
ishlarni ko‘rib chiqqan” – 22.01.2024 y.
11. Uza.uz (O‘zA). “Daxlsizlik – sudya mustaqilligining muhim kafolati” – 15.12.2022
y. maqola.
12. Konstitusion tadqiqotlar instituti (justy.uz). “Sud hokimiyati mustaqilligi va
chegaralari” – 2021 y. ilmiy maqola (sud mustaqilligi kategoriyasi haqida nazariy
tahlil).
13. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 7-dekabrdagi PF-6127-son
Farmoni “Sudlar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar
to‘g‘risida”. – Xalq so‘zi gazetasi, 2020 yil 8 dekabr soni.
14. Sudyalar Oliy Kengashi axborotnomasi, 2022. – (Sudyalarning intizomiy
javobgarligi va sud ishiga aralashish holatlari yuzasidan ma’lumotlar).
