MAKTABGACHA TAʼLIM TASHKILOTLARIDA EMOTSIONAL INTELLEKTNI RIVOJLANTIRISH: ERTAKLAR, DRAMA VA TEATR O‘YINLARINING ROLI
Keywords:
Kаlit so‘zlаr: emotsional intellekt, Maktabgacha taʼlim tashkilotlari, drama pedagogikasi, teatr o‘yinlari, ertak terapiyasi, empatiya, ijtimoiy-emotsional rivojlanish, hissiy ong, bolalar psixologiyasi, maktabgacha ta’lim.Abstract
Ushbu maqolada maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarning emotsional intellektini shakllantirishda ertaklar, drama va teatr o‘yinlarining pedagogik va psixologik ahamiyati tahlil qilinadi. Tadqiqot davomida bolalar ongida ijtimoiy-emotsional ko‘nikmalarni rivojlantirishda badiiy obrazlar, rolli sahnalashtirishlar va emotsional tajribalar asosiy vosita sifatida qo‘llanishi ilmiy asosda yoritiladi. Ayniqsa, drama va teatr elementlarining bolalarning o‘zini anglashi, boshqalarni tushunishi va ijobiy xatti-harakatlarni shakllantirishdagi roli chuqur o‘rganiladi. Shuningdek, ushbu san’at vositalarining tarbiyaviy potensiali, bolalarning hissiy so‘z boyligini boyitish, empatiya va o‘zini boshqarish kabi fazilatlarni rivojlantirishdagi imkoniyatlari amaliy misollar orqali ko‘rsatib beriladi. Ilmiy maqola tajriba asosida olib borilgan kuzatuvlarga tayanadi va drama pedagogikasining metodik imkoniyatlarini amaliyotga tadbiq etish yo‘llarini tavsiya etadi. Yakuniy natijalar esa maktabgacha ta’limda innovatsion yondashuvlarni qo‘llash orqali bolalarda emotsional intellektni har tomonlama shakllantirish imkoniyatlarini ko‘rsatadi.
References
1. Goleman D. “Emotional Intelligence.” New York: Bantam Books, 1995.
2. Salovey P., Mayer J. “Emotional Intelligence.” Imagination, Cognition and Personality, 1990.
3. Vygotskiy L.S. “Psixologiya iskusstva.” Moskva, 1972.
4. O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi. “Ilk qadam” dasturi. Toshkent, 2022.
5. UNESCO. “The Power of Drama in Early Childhood Education.” Paris, 2021.
6. UNICEF Uzbekistan. “Erta rivojlanishda emotsional komponentlar” hisobot, 2023.
7. Bruner J. “Acts of Meaning.” Harvard University Press, 1990.
8. Gardner H. “Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences.” 1983.
9. Исмоилова М.М. “Bolalar psixologiyasi va tarbiyasi.” Toshkent, O‘qituvchi, 2019.
10. Toshkent shahar 7-MTT kuzatuv natijalari, 2023-yil.
11. Finlyandiya Ta’lim Vazirligi: “Soft Skills in Preschool”, Helsinki, 2020.
12. Yaponiyadagi Erta Ta’lim Instituti tadqiqoti, Tokio, 2021.
13. Kadirova Z. “Bolalarda emotsional savodxonlikni rivojlantirish.” Maqola, 2022.
14. Qahhorova N. “Maktabgacha ta’limda teatr elementlari.” Toshkent, 2021.
15. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-187-son qarori. 2022-yil.
16. “Bolalar psixologiyasi” o‘quv qo‘llanma. O‘zbekiston Milliy Universiteti, 2020.
17. Nazarova F. “Dramaning bolalar rivojidagi o‘rni.” Ilmiy maqola, 2023.
18. Djamolova N. “Empatiya va ijtimoiy muvofiqlik.” Psixologiya jurnali, 2021.
19. “Maktabgacha ta’limda innovatsion metodlar” seminar materiallari. Toshkent, 2023.
20. Rivojlanayotgan mamlakatlar tajribasi asosida: World Bank report on Early Childhood Development, 2022.
