TRANSFORMATORLARNI YUKLAMA MARKAZIGA O‘RNATISH ORQALI ENERGIYA ISROFINI KAMAYTIRISH
Abstract
Transformatorlar energiyani bir voltajdan boshqasiga o’zgartiruvchi asboblar
bo’lib, elektr tarmog’ida keng qo’llaniladi. Ammo, transformatorlar ishlaganda ular
energetik yo’qotishlarga sabab bo’lishi mumkin, chunki energiya uzatish jarayonida
ba’zi miqdordagi energiya issiqlikka aylanadi. Bu yo’qotishlar ikkita asosiy turga
bo’linadi:
• Magnetik yo’qotishlar (yadroning yo’qotishlari): Bu yo’qotishlar,
transformatorning yadro materiali orqali o’tadigan magnit oqimlari natijasida yuzaga
keladi.
• Elektrik yo’qotishlar (o’tkazgichlarning yo’qotishlari): Bu yo’qotishlar,
transformatorning o’rta qismida tok oqimi orqali hosil bo’ladi.
Yuklama markazi va energiya samaradorligi
Yuklama markazi (yoki markazlashtirilgan energiya uzatish tizimi) – bu tarmoqda
energiya ishlab chiqarish va uni iste’molchilarga etkazib berish jarayonini
boshqaradigan asosiy nuqta. Yuklama markazlari ko’pincha energiya taqsimotining
o’rtasida joylashgan bo’lib, ularning maqsadi energiya ta’minoti va tarmoqning
samaradorligini yaxshilashdir.
Transformatorlarni yuklama markazlariga o’rnatishning asosiy foydalari:
• Energiyani samarali taqsimlash: Agar transformatorlar iste’molchilarga yaqin
o’rnatilsa, energiya yo’qotishlari kamayadi, chunki uzoq masofalarga uzatish
jarayonida energiya yo’qotishlari juda katta bo’lishi mumkin.
• Yuklama markazining optimallashuvi: Tarmoqdagi yuklama markazlarini
samarali joylashtirish va ularga transformatorlarni o’rnatish orqali, energiya
ta’minotining barqarorligini oshirish mumkin.
• Energiyani tejash: Transformatorlarning energiya isrofi kamaytiriladi, bu esa
butun tarmoqda energiya tejashga olib keladi.
References
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Shakhov, A. V., & Dembovskiy, I. A. (2020). Energiya tizimlarida
transformatorlarning samaradorligini oshirish [Energy system transformer
efficiency improvement]. Tashkent: Energetika nashriyoti.
2. Gulomov, M. T., & Yusupov, A. (2018). Elektr energiyasining samarali taqsimoti
va energiya tejash [Efficient distribution of electrical energy and energy saving].
Tashkent: Fan va Texnologiya.
3. Petrov, V. K. (2017). Transformatorlar va ularning energiya tizimlaridagi roli
[Transformers and their role in energy systems]. Moskva: Energetika.
4. Toshpo’latov, R. A. (2019). Elektr energiyasi uzatish tizimlarining samaradorligini
oshirish [Improving the efficiency of electric power transmission systems].
Tashkent: Ilm.
5. Gordeev, A. N., & Zaharov, D. A. (2021). Elektr energetikasi va energiya tejash
[Electrical engineering and energy conservation]. Sankt-Peterburg: Energoizdat.