TRANSFORMATORLARNI YUKLAMA MARKAZIGA O‘RNATISH ORQALI ENERGIYA ISROFINI KAMAYTIRISH

Authors

  • Bahodirov Sherdor Author
  • Topvoldiyev Nodirbek Abdulhamid o‘g‘li Author

Abstract

Transformatorlar  energiyani  bir  voltajdan  boshqasiga  o’zgartiruvchi  asboblar 
bo’lib, elektr tarmog’ida keng qo’llaniladi. Ammo, transformatorlar ishlaganda ular 
energetik yo’qotishlarga sabab bo’lishi mumkin, chunki energiya uzatish jarayonida 
ba’zi  miqdordagi  energiya  issiqlikka  aylanadi.  Bu  yo’qotishlar  ikkita  asosiy  turga 
bo’linadi: 
 •  Magnetik  yo’qotishlar  (yadroning  yo’qotishlari):  Bu  yo’qotishlar, 
transformatorning yadro materiali orqali o’tadigan magnit oqimlari natijasida yuzaga 
keladi. 
 •  Elektrik  yo’qotishlar  (o’tkazgichlarning  yo’qotishlari):  Bu  yo’qotishlar, 
transformatorning o’rta qismida tok oqimi orqali hosil bo’ladi. 
Yuklama markazi va energiya samaradorligi 
Yuklama markazi (yoki markazlashtirilgan energiya uzatish tizimi) – bu tarmoqda 
energiya  ishlab  chiqarish  va  uni  iste’molchilarga  etkazib  berish  jarayonini 
boshqaradigan asosiy nuqta. Yuklama  markazlari ko’pincha energiya taqsimotining 
o’rtasida  joylashgan  bo’lib,  ularning  maqsadi  energiya  ta’minoti  va  tarmoqning 
samaradorligini yaxshilashdir. 
Transformatorlarni yuklama markazlariga o’rnatishning asosiy foydalari: 
 • Energiyani samarali taqsimlash: Agar transformatorlar iste’molchilarga yaqin 
o’rnatilsa,  energiya  yo’qotishlari  kamayadi,  chunki  uzoq  masofalarga  uzatish 
jarayonida energiya yo’qotishlari juda katta bo’lishi mumkin. 
 •  Yuklama  markazining  optimallashuvi:  Tarmoqdagi  yuklama  markazlarini 
samarali  joylashtirish  va  ularga  transformatorlarni  o’rnatish  orqali,  energiya 
ta’minotining barqarorligini oshirish mumkin. 
 • Energiyani tejash: Transformatorlarning energiya isrofi kamaytiriladi, bu esa 
butun tarmoqda energiya tejashga olib keladi. 

References

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Shakhov, A. V., & Dembovskiy, I. A. (2020). Energiya tizimlarida

transformatorlarning samaradorligini oshirish [Energy system transformer

efficiency improvement]. Tashkent: Energetika nashriyoti.

2. Gulomov, M. T., & Yusupov, A. (2018). Elektr energiyasining samarali taqsimoti

va energiya tejash [Efficient distribution of electrical energy and energy saving].

Tashkent: Fan va Texnologiya.

3. Petrov, V. K. (2017). Transformatorlar va ularning energiya tizimlaridagi roli

[Transformers and their role in energy systems]. Moskva: Energetika.

4. Toshpo’latov, R. A. (2019). Elektr energiyasi uzatish tizimlarining samaradorligini

oshirish [Improving the efficiency of electric power transmission systems].

Tashkent: Ilm.

5. Gordeev, A. N., & Zaharov, D. A. (2021). Elektr energetikasi va energiya tejash

[Electrical engineering and energy conservation]. Sankt-Peterburg: Energoizdat.

Published

2025-06-03

How to Cite

Bahodirov Sherdor, & Topvoldiyev Nodirbek Abdulhamid o‘g‘li. (2025). TRANSFORMATORLARNI YUKLAMA MARKAZIGA O‘RNATISH ORQALI ENERGIYA ISROFINI KAMAYTIRISH . Ta’lim Innovatsiyasi Va Integratsiyasi, 46(2), 253-255. https://scientific-jl.com/tal/article/view/18241