METABOLIK SINDROMDA KO‘Z TOMIRLARI ENDOTELIYSIDAGI PATOLOGIK O‘ZGARISHLARNI BIOKIMYOVIY MARKERLAR ORQALI BAHOLASH

Authors

  • Jo’rayeva Gulrux Bafoyevna Author

Keywords:

Kalit so‘zlar: Metabolik sindrom, endotelial disfunktsiya, azot oksidi, endotelin-1, ICAM-1, VCAM-1, E-selectin, mikroangiopatiya, ko‘z tomirlari, biokimyoviy markerlar, oftalmoskopiya.

Abstract

 
Annotatsiya.  Ushbu  maqolada  metabolik  sindromga  (MS)  chalingan 
bemorlarda  ko‘z  tomirlari  endoteliysida  yuzaga  keladigan  patologik  o‘zgarishlarni 
baholashda biokimyoviy markerlarning ahamiyati o‘rganildi. Tadqiqotga 12 nafar MS 
tashxisi qo‘yilgan bemor jalb qilindi. Bemorlarning qon zardobida azot oksidi (NO), 
endotelin-1,  VCAM-1,  ICAM-1  va  E-selectin  darajalari  aniqlandi  hamda 
oftalmoskopiya  orqali  ko‘z  tomirlaridagi  mikroangiopatik  o‘zgarishlar  baholandi. 
Natijalar  NO  darajasining  pasayishi  va  boshqa  markerlarning  oshishi  endotelial 
disfunktsiyaning  kuchayganini  ko‘rsatdi.  Bu  holat  mikrosirkulyatsiyaning  buzilishi, 
ko‘z tomirlari devorlarining yallig‘lanishi va o‘tkazuvchanligining ortishi bilan bog‘liq 
ekanligi  aniqlandi.  Biokimyoviy  markerlar  MSda  ko‘z  mikrotomirlari  holatini 
baholashda muhim diagnostik vosita sifatida taklif qilinadi. 

References

Adabiyotlar:

1. Grundy, S. M., Cleeman, J. I., Daniels, S. R., Donato, K. A., Eckel, R. H., Franklin,

B. A., ... & Costa, F. (2005). Diagnosis and management of the metabolic syndrome:

an American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific

Statement. Circulation, 112(17), 2735–2752.

2. Davignon, J., & Ganz, P. (2004). Role of endothelial dysfunction in atherosclerosis.

Circulation, 109(23_suppl_1), III-27–III-32.

3. Hadi, H. A. R., & Suwaidi, J. A. (2007). Endothelial dysfunction in diabetes

mellitus. Vascular Health and Risk Management, 3(6), 853–876.

4. Huang, A. L., Silver, A. E., & Vita, J. A. (2011). Effects of nitric oxide on vascular

function. Current Opinion in Cardiology, 26(4), 379–383.

5. Kim, J. A., Montagnani, M., Koh, K. K., & Quon, M. J. (2006). Reciprocal

relationships between insulin resistance and endothelial dysfunction. Circulation,

113(15), 1888–1904.

6. Kowluru, R. A., & Chan, P. S. (2007). Oxidative stress and diabetic retinopathy.

Experimental Diabetes Research, 2007, Article ID 43603.

7. Gündüz, A., & Yilmaz, G. (2014). Biomarkers of endothelial dysfunction in

metabolic syndrome. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (CCLM),

52(12), 1707–1713.

8. Wong, T. Y., & Mitchell, P. (2007). The eye in hypertension. The Lancet,

369(9559), 425–435.

9. Poredos, P., & Jezovnik, M. K. (2013). Endothelial dysfunction and cardiovascular

disease. International Angiology, 32(2), 109–116.

10. Böger, R. H. (2004). Association of asymmetric dimethylarginine and endothelial

dysfunction. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine, 41(11), 1467–1472.

11. Schalkwijk, C. G., & Stehouwer, C. D. A. (2005). Vascular complications in

diabetes mellitus: the role of endothelial dysfunction. Clinical Science, 109(2), 143–

159.

12. Lerman, A., & Zeiher, A. M. (2005). Endothelial function: Cardiac events.

Circulation, 111(3), 363–368.

Published

2025-06-29

How to Cite

Jo’rayeva Gulrux Bafoyevna. (2025). METABOLIK SINDROMDA KO‘Z TOMIRLARI ENDOTELIYSIDAGI PATOLOGIK O‘ZGARISHLARNI BIOKIMYOVIY MARKERLAR ORQALI BAHOLASH . Ta’lim Innovatsiyasi Va Integratsiyasi, 48(1), 273-277. https://scientific-jl.com/tal/article/view/23755