TIJORAT BANKLARINING KREDIT PORTFELIDAGI MUAMMOLI KREDITLARNI KAMAYTIRISH YO‘LLARI (“O‘ZSANOATQURILISHBANK” ATB MISOLIDA)
Abstract
Tijorat banklarining faoliyatida kredit portfeli asosiy moliyaviy
ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. Kreditlash bank uchun daromad manbai bo‘lishi
bilan birga, yuqori xavf darajasini ham o‘z ichiga oladi. Ayniqsa, muammoli kreditlar
(ya’ni, to‘lov muddati o‘tgan, shubhali yoki umidsiz kreditlar) bank likvidligi va
barqarorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu maqolada “O‘zsanoatqurilishbank” ATB
misolida muammoli kreditlarning holati tahlil qilinadi va ularni kamaytirish bo‘yicha
amaliy takliflar beriladi.
Muammoli kreditlarning aniq ta’riflanishi va ularning toifalarga bo‘linishi
bo‘yicha asosiy normativ hujjat bu O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining
2023-yil 22-fevraldagi 91-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Bank aktivlarini tasniflash
va ehtimoliy yo‘qotishlarni qoplash tartibi to‘g‘risida nizom” hisoblanadi. Ushbu
hujjatga ko‘ra, barcha kreditlar xavf darajasiga qarab besh toifaga ajratiladi: standart,
past xavfli, o‘rtacha xavfli, yuqori xavfli va umidsiz kreditlar. Aynan oxirgi uch toifa
kreditlar muammoli deb qaraladi.
References
Manbalar ro‘yhati:
1. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 2023-yil 22-fevraldagi 91-sonli
qarori — “Bank aktivlarini tasniflash va ehtimoliy yo‘qotishlarni qoplash tartibi
to‘g‘risida nizom”.
2. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 2020-yil 5-maydagi 46-sonli qarori
— “Kredit risklarini boshqarish tizimi to‘g‘risidagi nizom”.
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori, PQ–194-son, 2022-yil 12-aprel —
“Tijorat banklari orqali moliyaviy tiklanish va kredit restrukturizatsiyasi tizimini
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”.
4. O‘zbekiston Respublikasining “Kredit axborot almashinuvi to‘g‘risida”gi Qonuni,
O‘RQ–679-son, 2021-yil 7-aprel.
5. O‘zbekiston Respublikasining “Banklar to‘g‘risida”gi Qonuni, yangi tahrir, O‘RQ–
810-son, 2022-yil 16-noyabr.
6. Nazarov, R. (2023) ‘Moliyaviy muammolarni bartaraf etishda zamonaviy
texnologiyalarning o‘rni’, Scientific journal of the Fergana State University,
[Online].
7. Ergashev, A. (2022) Bank kredit siyosatini takomillashtirish yo‘llari, Toshkent:
Iqtisodiyot nashriyoti.
8. Komilov, S. & Tojiboev, I. (2021) Kredit portfeli sifatini boshqarish va muammoli
kreditlarni kamaytirish yo‘llari, Toshkent: TDIU nashriyoti.
9. Eshov, B. (2019) ‘Bank tizimida kredit risklarini boshqarishning innovatsion
yondashuvlari’, Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar, 1(3), pp. 22–27.
10. “O‘zsanoatqurilishbank” ATB yillik moliyaviy hisobotlari (2021–2024) —
www.uzsanoatqurilishbank.uz
11. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki – Bank tizimi to‘g‘risidagi choraklik
statistik axborotlar (www.cbu.uz)
12. O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi – Bank sektori
barqarorligi bo‘yicha tahlillar.
