REGIONAL NEFTGAZ TO’PLAMLARINING TASNIFI

Abstract

Keyingi  yillarda  neftgazgeologik  rayonlashtirishda  olimlar  cho’kindi 
havzalarining  hosil  bo’lishi  va  rivojlanishi  tarixini  plitalar  tektonikasi  nazariyasi 
asosida o’rganib, ularning geodinamik tasniflarini tuzish bilan chegaralanmoqdalar. 
Bunday  tasniflar  tahlil  qilinsa,  cho’kindi  havzalarining  u  yoki  bu  turining  misoli 
sifatida neftgazli provinsiyalar va oblastlar keltiriladi. Ya’ni bu vaziyatda “cho’kindi 
havzalari”  va  “neftgazli  provinsiya”  tushunchalari  bir-biri  bilan  tenglashtirilmoqda. 
Neftgazgeologik rayonlashning klassik qoidalari cho’kindi havzalarining zamonaviy 
sinflanishi  bilan  o’zgartirilmoqda.  Neftgaz  hududlarini  bu  tarzda  o’rganish 
tadqiqotchini boshi berk kuchaga olib boradi, natijada ilmiy izlanish samarasiz natijalar 
beradi. 
Binobarin, Yerning geologik tarixini tushuntiruvchi yangi nuqtai nazar paydo 
bo’lishi  bilan  klassik  prinsiplarni  inkor  etish  yoki  ularni  o’zgartirish  izlanuvchini 
o’rganilayotgan hudud bo’yicha  mavhum, tajribalarga asoslanmagan fikr yuritishga 
majbur qiladi. Chunonchi yangi nazariya - plitalar tektonikasining ilmga kirib kelishi 
muayyan  ma’lumotlarni  (mavjud  geologik  tuzilishni)  aslo  o’zgartirmaydi,  aksincha 
muayyan  makon  ma’lumotlari  asosida  vujudga  kelgan  nazariya  shu  makondagi 
geotuzilmalar  hosil  bo’lish  jarayonlarini,  ularning  shakllanishini  bilish,  aniqlash 
imkonini beradi.